สะระแหน่ เป็นพืชคู่ครัวไทยอีกชนิดหนึ่ง ยังมีสรรพคุณเป็นยารักษาโรคได้อีกด้วย

สะระแหน่ เป็นพืชคู่ครัวไทยอีกชนิดหนึ่ง มีชื่อสามัญว่า Menthe kitchen mint แม้จะเป็นที่คุ้นเคยของคนไทยเป็นอย่างดี แต่ก็ไม่ใช่พืชที่มีถิ่นกำเนิดในเขตร้อนบ้านเรา เพราะมันถูกนำเข้ามาจากยุโรป

สะระแหน่ คือ มินท์ชนิดหนึ่งใช้สำหรับทำอาหาร และยังมีสรรพคุณเป็นยารักษาโรคได้อีกด้วย ฝรั่งใช้ปรุงอาหารกันมาตั้งแต่สมัยกรีก และถูกนำเข้ามาในเมืองไทย ตั้งแต่สมัยสมเด็จพระนั่งเกล้าเจ้าอยู่หัว รัชกาลที่ 3 โดยชาวอีตาเลียนชื่อนาย สะระนี่ คนไทยจึงเรียกตามชื่อของคนที่นำมา ซึ่งต่อมาก็กลายมาเป็น “สะระแหน่” กระทั่งในปัจจุบัน

ลักษณะทั่วไป

สะระแหน่ เป็นพืชล้มลุกอายุยาวหลายปี ลำต้นทรงสี่เหลี่ยม สีเขียวแกมม่วง แตกกิ่งก้านเลื้อยไปตามพื้นดิน ใบรูปรีออกเป็นคู่ตรงข้าม ผิวใบย่น ขอบหยักฟันเลื่อย ดอกออกเป็นช่อสีชมพูอมม่วง ทุกส่วนของลำต้นมีกลิ่นหอม เป็นพืชที่อยู่ในวงศ์เดียวกับกะเพรา โหระพา และแมงลัก มีน้ำมันหอมระเหยซึ่งประกอบด้วยสารเมนทอล (menthol) อยู่สูง

บทบาททางอาหาร

ในสะระแหน่อุดมไปด้วย วิตามินเอ, บี 2, ซี, แคลเซียม และธาตุเหล็ก ซึ่งมีประโยชน์ต่อร่างกาย อาหารไทยมักใช้เป็นใบสดใส่อาหารที่ปรุงสุกมาแล้ว ไม่นำสะระแหน่ไปผัดเหมือนใบกะเพราหรือโหระพา กลิ่นหอมเย็นของมันเข้ากันได้ดีกกับรสเผ็ดจากพริกและรสเปรี้ยวจากมะนาว ลาบและยำส่วนใหญ่จึงขาดใบสะระแหน่ไม่ได้เลย อย่างไรก็ตาม คนไทยนิยมใช้สะระแหน่เป็นเครื่องปรุงกลิ่นมากกว่าจะใช้กินเป็นผักโดยตรง รวมถึงใช้ดับกลิ่นคาวของเนื้อหรือปลาต่างๆ

บทบาททางยา

สะระแหน่ เป็นพืชที่มีกลิ่นหอม จึงสามารถนำความหอมนี้มาใช้ในการบำบัดโรคที่เรียกว่า อโรมาเทอราพี ( aromatherapy) ได้ ตำราแพทย์แผนไทยเอง ก็ได้นำเอาสะระแหน่มาทำเป็นยารักษาโรคได้มากมาย ด้วยสรรพคุณแก้ปวดท้อง แก้จุกเสียด ขับเหงื่อ ถอนพิษไข้ แก้ไอ ขับเสมหะ และยังทาแก้ฟกช้ำบวมได้อีกด้วย

กลิ่นหอมเย็นของใบสะระแหน่ยังช่วยให้รู้สึกสดชื่นปลอดโปร่ง สมองแจ่มใส จึงช่วยแก้อาการปวดหัวได้ เมื่อนำใบสะระแหน่มาขยี้แล้วทาขมับ กลิ่นจะช่วยให้รู้สึกผ่อนคลาย แก้เครียดได้ นอกจากนี้หากนำมาชงดื่ม ก็สามารถช่วยย่อยอาหาร ขับลมและลดอาการท้องขึ้นท้องเฟ้อได้ แม้แต่การกินสด ก็สามารถช่วยดับกลิ่นปาก ขับเหงื่อ และฆ่าเชื้อ ระงับอาการเกร็งของกระเพาะอาหารและลำไส้ได้ด้วยเช่นกัน

บทบาทอื่นๆ

ในใบสะระแหน่มีน้ำมันหอมระเหยอยู่มาก ซึ่งมีกลิ่นคล้ายเมนทอล สามารถสกัดมาใช้ประโยชน์ในอุตสาหกรรมอาหาร โดยใช้เป็นส่วนประกอบของลูกอมรสเย็นทั้งหลาย รวมทั้งทอฟฟี่สะระแหน่ด้วย

เครดิตภาพ: https://www.pinterest.com/

#สะระแหน่ #ต้นไม้ฟอกอากาศ #ต้นไม้แต่งบ้าน